ანუ, დაგვიანებული გამოხმაურება აგვისტოს ომის ორიწლისთავს.
ბევრი პოსტი წავიკითხე ამასთან დაკავშირებით და ჩემდა სამწუხაროდ, აღმოვაჩინე, რომ ჩემი იმდროინდელი ემოციები უმოწყალოდ გამნელებია. ორი წელი ძალიან ბევრი არ არის, მაგრამ ნეგატიური მოვლენების სიჭარბემ, რაღაც გულგრილობის მსგავსი იმუნიტეტი ჩამომიყალიბა.
ზოგადად, ყველაზე მეტად ორი რამის მეშინია – ომის და ბუნებრივი კატაკლიზმების.
ვთვლი რომ პაცეფისტი ვარ და რომ, არაფერია ადამიანის სიცოცხლეზე უფრო მნიშნელოვანი და ძვირფასი. კარგი, ეს ყველაფერი ბოდვაა. ორი წლის ამბებს გავიხსენებ მოკლედ -
წლის აგვისტოში ხუთი თვის ფეხმძიმე ვიყავი (ეს ფოტო ომამდე ორიოდე დღით ადრეა გადაღებული). სქესი უკვე ვიცოდი – გოგო იყო. საზღვართან რომ სროლები დაიწყო კოჯორში ვისვენებდი. ტელევიზორი კი იყო შენობაში, მაგრამ მე მასთან შეხება არ მქონდა, დამსვენებლებისგან ვგებულობდი უცნაურად პოზიტიურ ინფორმაციას – რომ ქართველებმა კუდით ქვა ასროლინეს ოსებს, მოგვიანებით რუსებსაც, დაიკავეს სოფელი ესა და ეს.. ვფიქორბდი, აქ რაღაც ისე ვერ არის-მეთქი, მაგრამ, გულახდილად გეტყვით და დიდი მნიშვნელობა ამ ამბისთვის არ მიმინიჭებია. ბოლოს, მგონი ამ გაუგებრობიდან მესამე დღეს, მეზობელი ოთახიდან კაცი გამოვარდა ველური ყიჟინით – ცხინვალი ავიღეთ, ცხინვალიო და სიხარულის მაგივრად, ენა ჩამივარდა. მეექვსე გრძნობით დაჯილდობეული არ ვარ, ეს ნამდვილად ვიცი უკვე წლების გამოცდილებით, ჰოდა, ალბათ უფრო ლოგიკამ მიკარნახა – არ შეიძლება ეს ამბავი კარგად დასრულდეს-მეთქი.
ჩემი ქმარი თბილისში არ იყო. მუშაობდა და დროდადრო მირეკავდა. მშინაც, დამირეკა, ჩვეულებრივად ვილაპარაკეთ. მერე ეზოში გავედი და ხის მერხზე დავჯექი. დასასვენებელი სახლის დირექტორი მოვიდა – როგორ ხართ-მეთქი, ვკითხე. როგორ ვიქნები, საყოველთაო მობილიზაციაა გამოცხადებულიო. ეს რას ნიშნავს-მეთქი – როგორ თუ რას, რეზერვისტებს ეძახიანო.
მერე არ მახსოვს ოთახში როგორ შევედი. ჩემს ქმართან დავრეკე და მითხრა, არ გითხარი, რომ არ გენერვიულა, როგორც კი ჩემი შემცვლელი მოვა, უნდა გამოვცხადდეო. ბარგი სასწრაფოდ ჩავალაგე. ტუჩები დავიგლიჯე, წარბებიც. ხელები დამილურჯდა. ვიცოდი, რომ არ უნდა მენერვიულა, მაგრამ, სულ კუბო მედგა თვალწინ. ისედაც ისტერიკა ადამიანი ვარ, ნერვებმა ამიტანა და კედლებზე მახეთქებდა. მუცელი გამიმაგრდა და მტკიოდა. სულ ერთი წამით ვიფიქრე – ღვთისმშობელო, ოღონდ ნუ მომეშლება და მარიამს დავარქმევ-მეთქი! თამარის დარქმევას ვაპირებდით, ჩემი პაპიდის სახელია, ყრუ-მუნჯი ქალი იყო და ის მზრდიდა. თან, დიდად არ მომწონს ხშირი სახელები, მარიამი ხომ საქართველოში ყოველ მეორეს ჰქვია ლამის.
თბილისში ჩამოვედი, მეორე დღეს ჩემი ქმარი აღრიცხვაზე წავიდა. რომ მოვყვე რაც ხდებოდა, ისედაც ყველამ იცით. ყოველწამს უკან ვიხევდით, რეზერვისტები, რომლებიც უკვე გაეწვიათ ხან სად იბომბებოდნენ და ხან სად.. მთელი დღე მოვთქვამდი და ისევ სულ კუბო მელანდებოდა. ჩემი ქმარი დაბრუნდა – გაწვევა შეაჩერესო, მითხრეს ქალაქი არ დავტოვო, ნებისმიერ წუთს შეიძლება დაგვიძახონო. არადა, უკვე ჩვენს ტერიტორიებს ბომბავენ. არ მინდოდა გამარჯვება, მინდოდა ყველა უკან დაბრუნებულიყო და ეს ყველაფერი როგორმე შეწყვეტილიყო. თბილისში ყოფნის მეშინოდა, არადა, სად უნდა წასულიყავი, ყველა რეგიონი დაიბომბა თითქმის.
მერე ის იყო, თბილისზე მოდიანო, ჩვენი ბედოვლათი პრეზიდენტი ჰალსტუხს ჭამდა, დანა-ჩანგალი აიღეთ და თავი თვითონ დაიცავითო. იმ ღამით სადღაც თბილისთანაც ხომ ჩამივარდა ბომბი. აფეთქების ხმამ გაგვაღვიძა. გიჟივით წამოვხტი, გავრბოდი, ოღონდ არ ვიცი სად. მოპირდაპირე კორპუსიდან აივანზე ქალი გდმოდგა – გიოო, ამოდი, გვბომვავენ მგონიო (დღემდე მეცინება იმ ქალზე)!
მერე წყნეთში წავედით. თითქოს ბომბდამშენებს ვემალებოდით. მაგრამ, ძალიან კარგად ვიცოდი, რომ სისულელე იყო სადმე დამალვა. ჩემმა ქმარმა ასანთი, პური და კონსერვები იყიდა და მანქანის საბარგულში ჩააწყო, შეიძლება ტყეში დაგვჭირდესო. შიშით ვუსმენდი ცაში მოგუგუნე ვერტმფრენების ხმას. ომი წავაგეთ, ტერიტორიები დავკარგეთ, ბიჭები უაზროდ დაგვიხოცეს. მერე, ნელ-ნელა ყველაფერი მიწყნარდა.
მუცელი არ მომშლია. შინ დავბრუნდით. მთელი ზაფხულის მანძილზე დაცარიელებული სახლის დალაგება და დასუფთავება დავიწყე. კარადაში, ვერცხლის სირჩაში ძველი სააღდგომო კვერცხი მედო. ხელი რომ მოვკიდე, თითები დამილბო.. მაშინვე ზიზღით დავდე, კვერცხი თუ გატყდა-მეთქი და თითები გაუაზრებლად დავყნოსე – ზეთის სუნი ჰქონდა. დაიჯერებთ? მე არ დავიჯერებდი, ჩემი თვალით რომ არ მენახა. სირჩის ძირი დაფარული იყო ზეთით, კვერცხის ნახევარიც, რომლითაც სირჩაში იდო – ზეთიანი იყო. ეს სირჩა და კრიალოსნიდან მოხსნილი გიშრის მძივი ერთმა ქალმა მაჩუქა, როცა გიორგი შემეძინა. ეს ქალი კათოლიკოს-პატრიარქ დავით V-ის (დევდარიანი) რძალი იყო. სირჩაც და მძივიც პატრიარქის ნაქონი იყო. სააღდგომო კვერცხი აღარც მახსოვდა რა დროიდან იყო სახლში. მეზობლის ქალმა აჩუქა გიორგის, წლისაც არ იყო მგონი მაშინ, აუჩემებია. კვერცხზე სამი წმინდანის გამოსახულება იყო დაკრული (სწორედ ისე, როგორც ამ ფოტოზე) - წმ. გიორგი, ღვთისმშობელი ყრმით და კიდევ ერთი წმინდანი ქალი, რომელიც დღემდე ვერ ამოვიცანი.
თავსაფარი შემოვახვიე და ეკლესიაში გავიქეცი, ჩემი სახლიდან ათი წუთი უნდა ფეხით იქ მისვლას. შუადღე იყო, ძალიან ცხელოდა. ისე შევვარდი, გიჟს გვავდი ალბათ. მამაო თაძარში ორ ქალს ელაპარაკებოდა. სირჩა და კვერცხი ვაჩვენე. აიღო, შეათვალიერა, დაყნოსა და ეამბორა. შემომხედა და მითხრა – კვერცხს ზეთი სდის, ახლა მარიამობის მარხვაა, გოგო თუ გეყოლება, მარიამი დაარქვიო. სახტად დავრჩი – ნამდვილად გოგო არის-მეთქი. ეს შინ წაიღეო. განსაცდელის ჟამს ასეთი რამეები ხშირად ხდებაო, გატრიალდა და წავიდა.
მარიამი 17 დეკემბერს დაიბადა, ბარბარობას. ნაცნობმა მამაომ კურთხევა მომცა ბარბარე დაარქვიო. მაინც ვერ დავარქვი ბარბარე.
მჭედელი ყოფილა ზორბა და დიდრონხელებიანი პორფირე. მისინაქონი გრდემლიჩემსბავშვობაშიცეგდოსახლისუკანაეზოში, დაჟანგული, გასაცოდავებული. ცალიხელითერეოდა თურმე.რკინაზე მუშაობის გარდა, ბევრი სხვაცრამეც ეხერხებოდა - აკვნებსაკეთებდა, ჩონგურებს და ფანდურებს. საზღაურსარასდროსიღებდა. არადა, უჭირდათთურმე ძალიან, ბეღელშიეძინამთელსოჯახს.
ამასობაში ჩვენიძილისდროცმოდიოდა -ფეხებსდაგვბანდნენ, ზურგზეშეგვისვამდნენდადასაძინებლადწაგვასხამდნენ.
ძალიან მინდოდა გოგო მყოლოდა და თამროს დამსგავსებოდა. ორსული მის სურათს მუცელზე ვისვამდი. ახალდაბადებული მართლა საოცრად ჰგავდა, მგონი, ცოტათი ახლაც ჰგავს... ნისლისფერი თვალები კი ნინასი დაჰყვა.
წიპა-წიპა-წიპაწიწილებო...
ჯუ-ჯუ-ჯუდედლებო...
ნტა-ნტა-ნტააგოჭუნებო...
დეთი-დეთიბოჩოლებო...
არი-არი-არიარგასახროქორებო...
ნანული
ბებიაჩემისოფლისბიბლიოთეკარიიყო. მთელიზაფხულიგვამარაგებდა ნაირ-ნაირი წიგნებით. ახლაცმახსოვსიმორიფიცრული ოთახისდადამტვერილიწიგნებისსუნი სოფლის კლუბის თავზე. ლამაზიკალიგრაფიითავსებდაბებიაჩემიკარტოთეკებსდაწიგნებსაკრავდა. წერისდროსნეკათითსგარე გამოიშვერდახოლმე. ახლაცასეწერს.
ბებიაჩემმაგამოზიდარაცმოახერხა, დღემდესახლშიუწყვიაისწიგნებიდაპატრონსელოდება - ”პატრონსდამყვარებელს” - როგორც ლეჩხუმში იტყვიან. მაგრამ, ჯერმათიბედითარცარავინდაინტერესებულა.
როცაბიბლიოთეკაშიარდადიოდა -ხანყანაშიიყო, ხან სათიბში, ხან ბოსტანში, ხანბაზარშიდა სოფლისნობათს ყიდდა. დილითადგომასმამალიც ვერ ასწრებდა. გარიჟრაჟზედაგვესხმებოდათავსმედაჩემსდეიდაშვილებს - ადექით, ადექით, რადროსძილია, დაწვნენ ძროხებიშიმშილითო.. წამოვცვივდებოდით, არადა, ძილიმთელქვეყანიერებასგვერჩივნა! საქონელსწინგავიგდებითდაარმოდიაშ* ან საქაჯიაშ* მივერეკებოდით. რაცშეიძლებაშორს, სადაცჯერაცარიყობალახინაძოვი.. თუნაკანაფარს*მივდიოდით, იქთავზეუნდადავდგომოდითნახირს, ვინმესყანაშიარგადასულიყვნენ... მწარებალსვჭამდით, გვიმრისგანხანქოხებსვაშენებდით, ხანკავებს ვაკეთებდითდავაჯიბრებდით, ვისიუფროგამძლეიყო, ხისკაცუნებსვთლიდითდამოსაღამოვებასველოდებოდით - სახლშიდაბრუნებაგვიხაროდა.
”შეხედეგუგულეისშვილიშვილს, ჯერარგათენებულადაეზომოანარნარა, სარეველებსერთსვერიპოვნიმაგათეზოში, ერთი წამით არ ჩერდება!მე ვინ გამთვალა, ბოვშივერცხლისწყალივითუნდაიყოს, გეინძერით, გეინძერით..” - საქმეარელეოდა ბებიაჩემს - ხანძირსჩამოყრილპანტასვაგროვებდთდაღორებსვუყრიდით, ხანსარეველას ვთხრიდითდაკოინდარსვასუფთავებდით, ხანეზოში ქვის ბილიკებსვრეცხდით, ხანპირედში*შეგვქონდაჩვენიმცირეწვლილი, ხანმორედში*.. ხილსაცვკრეფდით, აბრეშუმისჭიებისთვისნეშოსვარჩევდით, სიმინდსვმარცვლავდით, კაკალსვგულავდით....
მისიცოტაგვერიდებოდა, უფროგვეშინოდა.
ახლა, როცავუყურებ, მიკვირს კიდეც, მისი როგორ უნდა შემშინებოდა - დაპატარავდა, წელშიმოიხარა, დადისდაგეგონებადაფარფატებსო. ოღონდ, არცახლაჩერდება. ქალაქშივერისვენებს, საქმემომეცითო, რამეგამაკეთებინეთო, ნეტასაქონელითუდააბინავესოუკვე, ნეტაქათმებიხოარდარჩათოგარეთ, ერთისულიაქვსუკანროდისდაბრუნდება.
საბრალო ობოლი სკოლიდანაც გარიცხეს. ბებიაჩემი შეჰპირებია, სწავლა მადროვე და სკოლას რომ დავამთავრებთ, მეორე დღესვე გამოგყვებიო. ჰოდა, ერთხელაც გადავიფიქრეო, მიუხლია. ქვა ესროლა ბაბუაჩემმა. ქვა თუ ბელტი, თან იმოდენა და ისე, რომ ლამის მხარი მოსტეხია ნანულის. ჰოდა, ამდგარან და გაურიცხავთ.
მაგრამ, ბოლოს მაინც ადგა და გაიპარა. კარგა ხანს არ ურიგდებოდა სონა. არც მზითევი მიუცია მისთვის. მართლა ნაბიჯ-ნაბიჯ დააყენა ოჯახი ფეხზე, სულ თავისით. იმიტომაც იყო, გატეხილ ჭიქასაც რომ ადამიანივით გამოიგლოვდა.
არდევანი
ზღაპრის გუდა იყო ბაბუაჩემი. ყოველ საღამოს ახალ-ახალ ზღაპარს გამოაცხობდა. ისე ყვებოდა, მის მოსმენას არაფერი ჯობდა. ლექსები და შაირები უყვარდა, თვითონაც თხზავდა, ფანდურზე ამღერებდა. ბებიაჩემიც კარგად მღეროდა - ბუხართან დასხდებოდნენ, ფანდურს უკრავდნენ და სხვადასხვა ქართულ ხალხურ სიმღერას ორ ხმაში მღეროდნენ.
სოფელში რომ ავიდოდი, კალთაში ჩამისვამდა, ჯერ მომეფერებოდა, ამბებს გამომკითხავდა და მერე მეტყოდა - მე შენთვის რაღაც მაქვსო! ეს რაღაც როგორც წესი, განსაკუთრებული ჯიშის და უზომოდ დიდი და ლოყაწითელა ვაშლი იყო, რომელსაც დირეზე შემოდებულს ინახავდა. ჩამომიღებდა, ტანსაცმელზე გაისვამდა-გამოისვამდა, გააპრიალებდა და მომაწოდებდა! მერე როგორი გემრიელი ვაშლი იყო, ხრაშუნა, წვნიანი - ვჭამდი და წვენი გულისპირზე მეწუწებოდა - მმ!
ყანიდან, ტყიდან თუ მეზობლიდან სახლში დაბრუნებული, აუცილებლად მოიტანდა რაიმეს ჩვენთვის - ”აია, რა მაქვს, რა მაქვსოო!” -- შემოსძახებდა ჭიშკართან მოსული და ჩვენც ფაცხა-ფუცხით გავბროდით, რომ გვენახა - შაშვის ბარტყი, გველეშაპივით დაგრეხილი ხის ფესვი, მოხატული ქვები, ნიყვი სოკო, ტყის მარწყვი თუ სხვა რამ..
ძალიან სწყდებოდა გული, ბიჭი რომ არ ჰყავდა. ერთხელაც ნასვამი და გაბრაზებული დაბრუნებულა შინ. ორი ვაჟის პატრონი მისი თანამეინახე ”ქართულად” შემასხრებია - რა არის ბიჭო, ოთხი გოგოს გაკეთებას, ერთი ბიჭი გაგეკეთებინაო! ცოფებს ყრიდა თურმე ბაბუაჩემი!
მეორე დღეს დედაჩემი მის ბიჭს გზაზე დახვედრია - დამეჭიდეო. მორევია, მაგრად მიუბეგვავს, თან დაუბარებია - წადი, მამაშენს უთხარი, არდევანის გოგომ მცემაო!
უცნაური სენი შეეყარა ბაბუას - უცნაურად იქცეოდა, დროდადრო გაუგებარ რამეებს ამბობდა, ზოგჯერ სახლიდან გაიქცეოდა. გარბოდა, მაგრამ ზუსტად არ იცოდა სად. ცოტა ხანში ისევ გონს მოეგებოდა, ვითომ არც არაფერი მომხდარაო.
არ ვიცი რა დიაგნოზი დაუსვეს ექიმებმა. არ განიკურნებაო, ეგ კი თქვეს. არადა, დღითიდღე უფრო აგრესიული ხდებოდა, სოფლიდან გვატყობინებდნენ - გარეთ გვყრის, ვინ ხართ და ჩემს სახლში რას აკეთებთო.
რაღაც წამალი დაუნიშნეს, დაალევინებდნენ და მაშინვე მოითენთებოდა, ენა წაერთმეოდა, თვალში სხივი ჩაუqრებოდა. შიმშილის გრძნობაც გაუქრა, ჭამდა, ჭამდა და გაძღომას ვერ გებულობდა.
მახსოვს, ზაფხულის არდადეგებზე ავედი. საოცრად გაუხარდა ჩემი დანახვა, თუმცა შვილებსაც ვეღარ სცნობდა უკვე. ზუსტად ვერც გავიგე ვინ ვეგონე, მაგრამ გვერდით მომისვა, მომეფერა და ჩურჩულით მითხრა - ხომ იცი, ეს სახლი შენიაო. არ ვიცი ესენი ვინ არიან და აქ რას აკეთებენ, სახლი მხოლოდ შენ გეკუთვნისო.
ბოლოს ლაპარაკიც დაავიწყდა. არც სხვისი ნათქვამი ესმოდა რამე, თვითონაც ვერაფერს გაგებინებდა. ცოცხალ-მკვდარი იჯდა საათობით, უხმოდ, სადღაც იყურებოდა, თითქოს ჩაფიქრებულაო. ზოგჯერ მეგონა, თავს იკატუნებს, რომ მოისმინოს რას ვლაპარაკობთ, აი ახლა შემოტრიალდება, აი ახლა და დაგველაპარაკება-მეთქი. ერთხელაც გავუარე და უცნაურად ზუზუნებდა. ყური მივუგდე და ჩემდა გასაოცრად აღმოვაჩინე, რომ ”გაფრინდი შავო მერცხალოს” მელოდიას ღიღინებდა, ზუსტად, შეუცდომლად... ადამიანი, რომელიც შვილებსაც ვერ ცნობდა, რომელსაც შიმშილიც დაავიწყდა და რომელსაც ლაპარაკი არ შეეძლო!
იმ ზაფხულს, გადავწვიტე გენერალური დასუფთავება მომწყო სოფელში. მთელი სახლი ავაყირავე. მეორე სართულზე ვიყავი, მტვრიანი და გაჩეჩილი ხარახურაში ვიქექებოდი - ბაბუას ხმა გავიგონე. მაშინვე მოვტრიალდი. მოსულიყო, მარჯვენა ხელს ზურგს უკან მალავდა და იღიმებოდა. რაო ბაბუ, გინდა რაიმე? - ვკითხე, თუმცა ვიცოდი სიტყვასაც ვერ გებულობდა ჩემსას. იდგა და ბავშვივით მიღიმოდა - რაო, ბაბუ, რაო? - ჩავეკითხე - ზურგს უკან დამალულ ხელი გამომიწოდა - ყუნწებითვე დაკრეფილი და პაწია თაიგულად შეკრული ტყის მარწყვი ეჭირა!
წიპა-წიპა-წიპაწიწილებო...
ჯუ-ჯუ-ჯუდედლებო...
ნტა-ნტა-ნტააგოჭუნებო...
დეთი-დეთიბოჩოლებო...
არი-არი-არიარგასახროქორებო...
...........................................
ნახე, ეს ღრუბელი ქორბუდას გავს, რქებდაგრეხილს, გარბის თითქოს...
ნახე, ეს ფესვები, როგორ გველეშაპებივით დაგრეხილან და ყელ-ყელაობენ...
ნახე, ამ ქვაზე ღვთისმშობელია თითქოს გამოსახული, ყრმით ხელში...
გუშინ გიო პირველად გადაეყარა სიკვდილის ფაქტს: აგარაკზე ავედით და ჭიშკარი გავაღეთ თუ არა, აივნის ქვეშ მკვდარი იხვის ჭუჭული დავინახეთ.
”ვაიმე - თქვა დედაჩემმა - მომკვდარა!”
გიო გაექანა. არ მინდოდა ენახა, მაგრამ მისი შეჩერება ვეღარ მოვასწარი.
იხვს უკვე ჭიანჭველები ეხვია და როგორც იცის ხოლმე - გაბრტყელებულს გავდა.
ვიფიქრე შეეშინდებოდა, მინდოდა გაცლოდა, მაგრამ ცნობისმოყვარედ დასჩერებოდა. რამოდენიმეჯერ იკითხა - რამ მოკლაო. მერე თქვა - წამალს დავალევინებ და გაცოცხლდებაო - და მივხვდი, სუ ტყუილად ვდარდობდი, სიკვდილის არ შეეშინდეს-მეთქი.
ბავშვებს სიკვდილის როდის იყო ეშინოდათ?
სიკვდილის მე მეშინია. ისე ხშირად ვფიქრობ სიკვდილზე, რომ უკვე ვითრგუნები კიდეც. ადრე სულაც არ მანაღვლებდა როდის მოვკვდებოდი და საერთოდ, მოვკვდებოდი თუ არა. ახლა, იმის გაფიქრებაზეც, რომ გაჩიჩინებული, გაფშეკილი, უსულო გვამი ვიქნები, გული მეკუმშება და მეტირება. თავი თუ მებრალება, ალბათ. ყველაზე მეტად იმას ვდარდობ, რომ ბავშვები მომენატრებიან და ვერ ვნახავ.. ფიქრობთ - გიჟია ეს ოხერიო. სავსებით გეთანხმებით, ალბათ ვარ კიდეც. ცოტათი მაინც.
არადა, იყო დრო სიკვდილზე საერთოდ არ ვფიქრობდი. აი, ზუსტად ისე, როგორც რუსული ჯგუფის ”სპლინის” ერთ-ერთი სიმღერის ტექსტშია -
”Думают люди в Ленинграде и в Риме:
Смерть- это то, что бывает с другими..”
მეგონა სამყარო ლამის ჩემს ირგვლივ თუ ტრიალებდა (ახლაღა ვხვდები, რომ ასე მეგონა)...
ახლა, სიცოცხლეს ისე აღვიქვამ, როგორც ”საშინაო დავალებას”. რაღაცას, რაც უბრალოდ, შეძლებისდაგვარად კარგად უნდა შეასრულო.
ყველაფერი, რაც იწყებ, ამთავრებ კიდეც ოდესმე. ჰოდა, უკვე ვიცი, რომ სიკვდილი გარდაუვალი ამბავია.
გიო მეუბნება - გაკოცებ და გაცოცხლდებიო! კარგია, რომ მართლა ასე იყოს!
ამ ბოლო დროს (ალბათ აქამდეც, მაგრამ, ალბათ ადრე არ ვისმენდი და არც ვნაღვლობდი) იმდენი საშინელება ხდება: ბავშვი მოკლეს, დაჭრეს და ჩანთით დამარხეს.. დაჭრილი ადამიანი სისხლისაგან იცლებოდა და სასწრაფოში უპატრონოდ, უყურადღებოდ მიაგდეს.. ან ეს მოზარდები, უმოწყალოდ რომ ჟლეტენ ერთმანეთს..
ისეთი ზაფრა მაწევს!
ბავშვებს ვეფერები და ვფიქრობ, ის საბრალოებიც ხომ იყვნენ პატარები, იმათაც ხო ასე ეფერებოდნენ-მეთქი თავიანთი დედები, წვალებით ზრდიდნენ, რამდეჯნერ ღამეს უთევდნენ, რამდენ ზრაპარს უყვებოდნენ, რამდენ სათამშოს ყიდულობდნენ..
ნაფერები ადამიანები..
და ვიღაც მოკლავს!
არც მინდა დაფიქრება, გააზრება... და მაინც, რა ჯანდაბად მეფიქრინება!
ჩასახვის დღიდან მისი სიცოცხლე ბეწვზე ჰკიდია, უსუსურია, განსაკუთრებით განგების მიმართ (და მაინც, რას გაიგებ რა არის ეს ”განგება”).
ვის უჭკუობა ღუპავს, ვის უღონობა.. მაგრამ თუნდაც ყველაზე ჭკვიანი და ყველაზე ღონიერი გახდე, შეიძლება სახურავიდან ჩამოვარდნილმა კრამიტმა მოგკლას, შეიძლება დარდმა, რაიმე უკურნებელმა, ან ძალიანაც განკურნებადმა სენმა..
ჯერ მარტო, იმდენნაირი ავადმყოფობა არსებობს! ბრრ...
მერე რამდენი ტკივილი ელოდება, ფიზიკური, სულიერი, იმდენი იმედგაცრუება..
და ისეთი ხანმოკლეა თვითონ სიცოცხლეც! ისეთი ხანმოკლე! გაფიქრებაც მზარავს!
ვგიჟდები, განა ასე ძნელია იმის გააზრება, რომ ამ პაწაწუნა სიცოცხლის მანძილზე ,უბრალოდ უნდა ეცადო მაქსიმალური სიამოვნება მიიღო ყველაფრით, რაც კი კეთილბუნებისაა, რაც კი სხვასაც არ მოუტანს ზიანს - სიყვარულით, მეგობრობით, სილამაზით (ბანალურად კი ჟღერს, მაგრამ ასეა).... და რომ, აზრი არ აქვს ჩხუბს რაღაც სისულელებისთვის, გატეხილი თეფშისთვის, დაკარგული ნივთისთვის, ფეხზე დაბიჯებისთვის.. თუ რა ვიცი, რაც არ უნდა იყოს!
რა აზრი აქვს ომს და ერთმანეთის კვლას იმის გულისთვის, რასაც საფლავში ვერ წაიღებ!
ეს სირჩა და კრიალოსნიდან მოხსნილი გიშრის მძივი ერთმა ქალმა მაჩუქა, როცა გიორგი შემეძინა. ეს ქალი კათოლიკოს-პატრიარქ დავით V-ის (დევდარიანი) რძალი იყო. სირჩაც და მძივიც პატრიარქის ნაქონი იყო. სააღდგომო კვერცხი აღარც მახსოვდა რა დროიდან იყო სახლში. მეზობლის ქალმა აჩუქა გიორგის, წლისაც არ იყო მგონი მაშინ, აუჩემებია. კვერცხზე სამი წმინდანის გამოსახულება იყო დაკრული (სწორედ ისე, როგორც ამ ფოტოზე) - წმ. გიორგი, ღვთისმშობელი ყრმით და კიდევ ერთი წმინდანი ქალი, რომელიც დღემდე ვერ ამოვიცანი.
